Koen De Graeve: ‘Orfeus: mijn meest persoonlijke voorstelling ooit.’



Koen De Graeve start 2023 met de theatervoorstelling Orfeus. Op 13 januari gaat hij (samen met Flat Earth Society Orchestra) in première bij ARSENAAL/LAZARUS in Mechelen.  Orfeus wordt omschreven als Koens meest persoonlijke voorstelling ooit. ‘Samen met mijn makkers van LAZARUS, Olympique Dramatique en de Kakkewieten heb ik altijd veel meegeschreven. Het is niet de eerste keer dat ik persoonlijke dingen neerpen of verwerk. Maar bij Orfeus vertrok de noodzaak bij mezelf. Hier komen dingen voor die met mijn persoonlijk verwerkingsproces te maken hebben. Net zoals bij ieder mens zijn er aspecten in het leven die bij het klimmen der jaren mij onzeker en kwetsbaar hebben gemaakt. Dat maakt het leven best wel pittig. In deze voorstelling kan je bepaalde kreten die geslaakt worden (al dan niet fysiek of mentaal) als heel persoonlijk omschrijven.’

2019
De voorstelling Orfeus is ondertussen drie jaar oud. ‘Het grootste deel van de voorstelling werd in 2019 geschreven. Dat het geheel begin 2023 pas in première gaat, heeft veel te maken met een COVID-beestje dat roet in het eten kwam gooien. De oorspronkelijke première was immers voor het najaar van 2020 gepland. Tijdens de lockdowns hebben we enkele streamings gedaan, waar mijn compagnon de route Peter Vermeersch van Flat Earth Society Orchestra free jazz heeft gespeeld. Nu hebben we als voorbereiding op de première 10 repetities achter de rug om in een bepaalde flow te geraken.  In de voorstelling zitten twee stromen, die met elkaar verbonden moeten raken. De muziek stopt wel eens, maar ik nooit. Kortom: er zijn minder repetities geweest dan je zelf had verwacht. Het waarnemingsproces dat je gaat zien tijdens Orfeus dateert uit 2019. Sindsdien is ieders wereld heel hard veranderd. Maar ik heb nooit overwogen om mijn script aan te passen aan de tijd van nu.  Wanneer ik teruggrijp naar oude mythes uit de 8ste eeuw voor Christus is het een beetje absurd dat ik een voorstelling van 3 jaar oud aanpas. In eerste instantie vertrok de voorstelling Orfeus uit een essentiële noodzaak van mezelf om volledig de verantwoordelijkheid rond een voorstelling te dragen. Ik heb alle keuzes (gaande van licht tot dramaturgie) zelf gemaakt. Dat is het belangrijkste van alles. Of dan een voorstelling drie jaar oud is, is naar mijn gevoel bijzaak.’

Orfeus
Koen gebruikt een mythe uit de Griekse mythologie als kapstok voor zijn project. ‘Orfeus was iemand die zijn geliefde verloor door een beet van een slag. Hij had zoveel pijn en smart dat hij besloot om haar te gaan halen in de onderwereld. Hij mocht zijn geliefde Eurydice terug meenemen naar het land van de levenden op één voorwaarde: zij zou hem achterna gestuurd worden. Hij mocht niet omkijken vooraleer hij in de gewone mensenwereld was teruggekeerd. Orfeus ging akkoord, maar kon zich niet aan zijn belofte houden. Hij keek om en zag haar voor altijd in de onderwereld verdwijnen. Teruggekeerd op aarde leidde hij een leven van verdriet en nostalgie. Ik had nood om bepaalde dingen in mijn leven neer te leggen en te tonen. Toen ik in een diepe crisis zat, heb ik negen dagen lang in Frankrijk gewandeld (de omgekeerde route van Compostella). Op dat moment schoot de mythe van Orfeus door mijn hoofd. Een mens zit altijd in een loep van verlangen en verwachtingen en beseft ook dat het leven eindig is.  Ik heb me toen de vraag gesteld: ‘Waarom ben ik hier?’ en dat achteraf in verschillende openhartige vormen van teksten gegoten. Orfeus is een project, waar ik mijn tanden ten volle kan inzetten. Een verhaal waar al mijn ervaringen en opgedane kennis naar boven komt. Ik weet niet hoe ik mij tijdens Orfeus ga verhouden tot de start-stop modus. Het gaat echt met horten en stoten komen. Bij momenten zelfs iets ceremonieel sjamanistisch. Hoe dan ook, dergelijke voorstelling in een juiste vorm gieten, is iets waar ik wakker van heb gelegen. Iets wat mijn grenzen heel hard heeft verruimd.

Huilen van smart en wuiven van plezier
In Orfeus speelt muziek een belangrijke rol met de aanwezigheid van Flat Earth Society Orchestra (FES). ‘Dat was een absolute voorwaarde van mijn kant uit’, gaat Koen verder. ‘Muziek beschouw ik als een verborgen passie uit mijn leven. Misschien zijn al veel mensen vergeten dat ik in 2014 een plaatje heb gemaakt met De Post. En daar heb ik heel wat voorstellingen mee gespeeld in zowel kleinere als grotere bezettingen. Ik denk dat ik niemand ken in mijn ruimere omgeving die niet van muziek houdt. Persoonlijk ben ik opgegroeid in een muzikale familie. Mijn vader was een bevlogen multi-instrumentalist. Zo heb ik heel jong zelf gitaar leren spelen. Ik heb de passie voor muziek met de paplepel meegekregen. Mijn hart gaat ook uit naar muzikanten. Zeker door hoe ze hun professioneel leven moeten leiden. Zij hebben zware tijden achter de rug. Ik sta tijdens Orfeus met 15 bevlogen muzikanten op het podium. En daar voel ik me ook verantwoordelijk voor. Orfeus was naar mijn gevoel ook de voorloper van de frontzanger. Hij was als een priester, die in pré-katholieke tijden voorging in de ceremonie. Met zijn stem kon hij mensen laten huilen van smart en bomen laten wuiven van plezier.’

Meer info over Orfeus kan u vinden op:
www.arsenaallazarus.be

Foto: Phile Deprez

Theaterreview: Iemand moet het doen (ARSENAAL/LAZARUS)

Op 23 september 1971 laat Mario Roymans zich opsluiten in het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel. Tussen twee passages van de nachtsuppoosten door, snijdt hij het doek De Liefdesbrief van Johannes Vermeer uit het kader. Via de pers eist hij 200 miljoen Belgische frank, te schenken aan de slachtoffers van de hongersnood in het toenmalige Oost-Pakistan (Bangladesh). Tien dagen later, na een tamelijk spectaculaire achtervolging, wordt Roymans roemloos ingerekend. Dit verhaal vormt de basis van het gloednieuwe stuk Iemand moet het doen van ARSENAAL/LAZARUS in samenwerking met regisseur ROBBIN ROOZE.
Normaal gezien ging Iemand moet het doen voor de coronacrisis in première. Maar het bekende virus stak er een stokje voor. Nu de deuren van het culturele landschap weer geopend zijn, laat het gezelschap hun werk op de wereld los. Bij het bekijken van de voorstelling valt meteen op dat deze voorstelling een vernieuwende vorm van theater is. Opvallend is de flirt tussen de grenzen tussen theater en film. Daarvoor heeft het gezelschap heel wat ervaring aan boord met Koen De Graeve, Pieter Genard en Günther Lesage. Om dit alles uit te werken, is er ontzettend hard aan deze voorstelling gewerkt. Ook Maaike Somers is een opvallende nieuwkomer tijdens Iemand moet het doen.

Er zit ook een moraal in het verhaal. Deze ‘heldendaad’ heeft als uitgangspunt : kunst roven voor het goede doel. In een spannende vertelling die speelt op de scheidingslijn tussen waarheid en fictie, tussen woord en beeld, worden vragen gesteld over de reële waarde van kunst en de grenzen van goede bedoelingen. En dat leidt tot een opvallende ‘liveshow’ waar ondergetekende anderhalf jaar na de opnames nog een gastrolletje in het publiek speelt.

Eerlijk is eerlijk: voor de echte theaterliefhebber zal het voortdurend switchen tussen theater en film tijdens Iemand moet het doen misschien net dat brugje te ver zijn. Maar eerlijk is eerlijk. ARSENAAL/LAZARUS bewandelt de grens tussen beiden met de nodige flair. Dat mag best bewonderd en bejubeld worden. Iemand moet het doen is vernieuwend theater van een bende lefgozers bij elkaar. You hate it or you love it … Ik behoor tot de tweede categorie.

Bekeken op 10/09/2021 bij ARSENAAL/LAZARUS in Mechelen


Praktische info

van en met Iliass Bellaajal, Koen De Graeve, Aminata Demba, Pieter Genard, Günther Lesage, Ismaïl L’hamiti, Robbin Rooze, Maaike Somers en Ryszard Turbiasz 
kostuum Karen De Wolf 
productie ARSENAAL/LAZARUS 
coproductie Perpodium 
met steun van Tax Shelter v/d Belgische Federale Overheid 
foto
 Guy Kokken

MEer info over de ticketverkoop via: http://www.arsenaallazarus.be

Wat Als? – Eindejaarsspecial op Nieuwjaarsdag

Onderuitzakken na een drukke kerstperiode? Of gezellig nagenieten met de hele familie voor de TV? Op Nieuwjaarsdag kan de kijker om 20u30 terecht bij VTM voor een eindejaarsspecial van Wat Als?.

Op 1 januari zoomt productiehuis Shelter met de Wat Als? – Eindejaarsspecial in op de feestelijke periode tussen Sinterklaas en Drie Koningen. Het resultaat? Weer een reeks absurde sketches die een antwoord bieden op vragen als… Wat als Jezus een lastige puber was? Wat als Kerstfeesten een ziekte waren? Wat als Sinterklaas niet zo goed tegen de drank kon? Wat als de Paus te modern was? Wat als stielmannen een feestdag hadden? Wat als ridders een goede sfeer op het werk belangrijk vonden? Of Wat als Batman nog bij zijn moeder woonde?

Voor deze Wat Als? –  eindejaarsspecial kan VTM weer rekenen op de vertrouwde cast: Bruno Vanden Broecke, Koen De Graeve, Ruth Beeckmans, Ben Segers, Barbara Sarafian, Jeroen Perceval, Janne Desmet, Charlotte Vandermeersch, Nico Sturm, Charlotte Timmers, Robrecht Vanden Thoren, Günther Lesage, Bert Haelvoet en Peter Van den Eede.

Foto: DPG Media

 

Theaterreview: Bagaar (ARSENAAL/LAZARUS – Toneelhuis)

Voor hun theaterstuk Bagaar ging ARSENAAL/LAZARUS en Toneelhuis een samenwerking aan met Het Toneelhuis. Bagaar is gebaseerd op de film Coup de Torchon van Bertrand Tavernier. In deze bewerking is het verhaal gesitueerd in een niet zo verre toekomst op een eiland waar ‘vluchters’ samengebracht worden totdat een beslissing is genomen of ze naar het continent mogen of niet. Maar het continent houdt al jaren de grenzen stevig dicht. Met deze voorstelling maken Lazarus, Guy Cassiers en Toneelhuis een voorstelling waar zwarte humor zich vermengt met bijtende maatschappij kritek.

En toch … Bagaar valt te catalogeren onder de noemer a-typisch voor de castleden van Lazarus. In de meeste theaterstukken van dit theaterhuis wordt een bepaalde moraal naar boven gebracht. Met Bagaar is dit helemaal niet zo. Vooral de stempel van regisseur Guy Cassiers speelt tijdens de voorstelling een belangrijke rol. Cutting the edge of nét dat tikkeltje erover lijkt méér dan ooit het motto te zijn die Cassiers naar buiten wilt brengen. Neem nu de vette knipoog in het stuk naar 2 internationale topkeepers zoals Kolonel ‘Fabien’ Barthez en Schmeichel. Grandioos gevonden of gewoon eigen aan de regisseur.

Voor enkele gevestigde waarden is het nét dat tikkeltje anders qua spelen dan ze gewoon zijn. Maar net deze manier van werken maakt het stuk meer out-of-the-box. En nét in dit geval lijkt out-of-the-box the spice of life. Niet meer , niet minder.

Cast: Koen De Graeve, Günther Lesage, Ryszard Turbiasz, Charlotte Vandermeersch, Joris Van den Brande, Katelijne Damen en Marianne Loots.

Meer info: www.arsenaallazarus.be

Gezien op 27/3/2019 in Arsenaal/Lazarus Mechelen

Foto: Kurt van der Elst

Theaterreview: Camus (LAZARUS)

LAZARUS heeft een opmerkelijk nieuwe voorstelling ‘Camus’ gelanceerd. Centraal in dit theaterstuk staat het leven en het werk van Albert Camus. Camus is vooral een stuk dat hulde brengt aan de absurde held die Camus zelf geworden is toen hij op zesenveertigjarige leeftijd overleed in een autoaccident terwijl hij eigenlijk van plan was om de trein te nemen. In, rond en tussen ‘s mans oeuvre gaat LAZARUS op zoek naar verwantschap, ontroering en engagement, naar opstand en aanvaarding, naar trefzekere woorden en kraakheldere gedachten, naar de geur van gebakken vis en de geluiden van een zomernacht aan zee. Wat moet men vooral doen met een slechte mop, die leven heet.

De voorstelling van Camus heeft twee verschillende kantjes. Enerzijds de ultieme hommage aan het absurdisme van de veel te vroeg gestorven schrijver. Met als absolute hoogtepunt: het briljant samenspel tussen Koen De Graeve en teddybeer Berten. Een filosoferende teddybeer hebben we nog niet al te vaak gezien op het theater. Berten Rules. Het huwelijk tussen het absurdisme en de acteurs van LAZARUS is er ééntje dat mag gezien worden. Pingpongspel van de bovenste plank. Met Günther Lesage als absolute koning van deze humorvorm. Bij momenten voelde het aan dat ik naar het pronkstuk van het theater De Orde van de Dag aan het kijken was.

Het tweede luik van Camus sneed dieper in het vel van de toeschouwer. En geloof me: het is niet evident om het werk van Camus tot jou te laten komen. Daarom was het net gedurfder om het zwaardere deel van de voorstelling op het einde te houden. Een eervolle vermelding wil ik langs deze weg ook geven aan actrice Lien Thys. Als enige vrouw zich staande houden tussen al dat mannelijk acteergeweld is helemaal niet zo simpel als het lijkt.

Camus is wat je noemt een voorstelling met een typische LAZARUS-stempel. Gedurfd, absurd, diepgravend en met een hoek af.

Gezien op 16/11 in ARSENAAL/LAZARUS
Meer info: https://www.arsenaallazarus.be/kalender/item/camus
Foto: Raymond Mallentjer

En nu over tot … De Orde van de Dag

’s Avonds overgaan tot de Orde van de Dag. Het lijkt wel een contradictio in terminis. Maar het is op geregelde tijdstippen keiharde realiteit in het Mechelse. Zoals het ware Sinterklazen beaamt, zakt het Utrechts theatercollectief enkele keren per jaar af naar de Kruidtuin om hun blik op de actualiteit te werpen. Gastheer is Arsenaal/Lazarus met enkele fraaie topnamen zoals Koen De Graeve, Charlotte Vandermeersch en Günther Lesage. Ze ontvangen met heel veel plezier hun Nederlandse theatervrienden.

De Orde van de Dag klinkt misschien vreemd voor u in de oren. Maar even een korte schets. Dit gezelschap vertrekt ’s ochtends met een leeg blad en probeert samen met een groep acteurs het nieuws onder de loep te nemen. Snedig, gevat en soms briljant …

Een knotsgek idee op het eerste zicht. Maar het idee bevalt me wel. Afgelopen dinsdag ben ik er voor de tweede keer naar toe geweest. Het lijkt wel alsof het Belgisch-Nederlands project steeds meer aan voedingsbodem wint. Zeker bij het jonge publiek. Mechelse jongeren lijken wel te smullen van de Orde der actualiteitsverslinders. Misschien ben ik ouder aan het worden. Maar ik vraag me nog steeds af of er iemand met een gezegendere leeftijd dan ik in de zaal plaats had genomen.

Donald Trump, de stijgende prijs, de moeilijke Zaventemse repatrilleringen, de ‘gay’speech van Mark Rutte, een briljante Charlotte Vandermeersch als Russin … en ga zo maar verder. Arsenaal/Lazarus en de Orde van de Dag lijken hun weg gevonden te hebben naar het publiek. En ik … ik keer in maart zeker tevreden terug.

Amen …

Gezien op 24/1/2017 in Arsenaal/Lazarus