Eén ding staat buiten kijf. Bij ARSENAAL/LAZARUS houdt men van out-of-the-box theatervormen. Met Den beer heeft mij gezien hebben ze een opmerkelijk huwelijk gesloten. Want opmerkelijk is wel degelijk de juiste noemer waaronder men deze theaterproductie kan plaatsen. Actrices Jessa Wildemeersch, Sofie Palmers en Sien Eggers verdiepten zich in de theatertekst van de Drie Zusters van Anton Tsjechov. Ze trokken naar Rusland, probeerden Rusland te begrijpen en vooral hoe de drie Zusters anno 2018-2019 in het leven staan.
Wie tijdens Den beer heeft mij gezien in de zaal zit, ziet vooral drie actrices aan het werk die op een flinterdunne lijn wandelen tussen fictie en realiteit. De rolverdeling tussen de drie is zo klaar als pompwater. Sofie Palmers en Jessa Wildemeersch zijn een beetje de Thelma en Louise bij uitstek in het verre Rusland. Daarbij worden ze vakkundig geassisteerd door hun ‘gekke tante’ ofwel ‘Mama Bear’ Sien Eggers. Deze laatste zien we vooral aan het werk zoals we Sien Eggers altijd aan het werk zien. Vergeet een Air bnb. Lang leve de R&B. Slechts één humoristische uit de aaneenschakeling van lichtvoetige noten uit het verhaal. Opvallend is dat Jan Eelen, coach van dienst is. Je ziet de stempel van de man achter Het Eiland en de Callboys her en der opduiken. Is het nu fictie of realiteit? Het is een zoektocht die je als toeschouwer voortdurend meevoert. Toch voel je in de zaal een verbondenheid met de drie dames op het podium. Ze zijn zo herkenbaar, mijnheer. Bij momenten is Den Beer heeft mij gezien een roadmovie op het theaterpodium. En toch … zit er een diepere laag verscholen. Hoe verder het verhaal loopt, hoe duidelijker het wordt dat de geest van de Drie Zusters in de hoofden van Jessa, Sofie en Sien is geslopen.
Den beer heeft mij gezien is theater zoals Theater anno 2018-2019 hoort te zijn. Snedig, adrem en vooral eigentijds. Een klassieker zoals De Drie Zusters brengen is geen lachertje. Zeker omwille van de vette kluif die deze klassieker heeft. Deze drie actrices of moet ik ze de Drie Zusters van dienst maakten zich verhaal en staken het in een hip en modieus jasje. Tsjechov was nooit eerder zo lichtvoetig als op de manier van Wildemeersch, Palmers en Eggers. Deze Russische omelet van creatieve eieren smaakt 118 jaar na de grootmeester naar veel meer. By the way … boek jullie volgende reis maar vast. Ik ben nu al benieuwd naar de volgende roadmovie.
Charlotte Vandermeersch toert momenteel door Vlaanderen met de voorstelling BUZZ. Een muzikale monoloog gebaseerd op het boek ‘Buzz Aldrin, waar ben je gebleven?’ van de Noorse auteur Johan Harstad. Als slotakkoord is Charlotte met BUZZ te zien in het Mechelse theater ARSENAAL/LAZARUS. Ik ontmoet Charlotte in een Antwerpse koffiebar. ‘De theatervoorstelling BUZZ ontstond aan de kersttafel in 2015. Mijn schoonzusje is een talentvolle filmmaakster. Omdat ik weet dat ze heel veel leest, heb ik haar gevraagd welk boek ze me zou aanbevelen. Ze antwoordde me heel snel ‘Buzz Aldrin, waar ben je gebleven?’ van de Noorse Johan Harstad. In die periode was ik volop bezig met de voorbereidingen op het LAZARUS-dossier voor de periode 2017-2021. Als theatermaakster ben ik altijd volop zoekende naar nieuw materiaal. Tegen goede suggesties zeg ik nooit neen. Toen ik het boek begon te lezen, was ik er heel snel van overtuigd dat het geschikt materiaal was om op een podium te brengen. Het was een intense rit. Af en toe deed ik figuurlijk in mijn broek omdat ik bepaalde keuzes moet maken. Zeker op het moment dat ik er een monoloog wou van maken. Maar voor iets kiezen is niet erg, als je weet waarom je iets kiest. Ik was een hele poos zoet om er een eigen bewerking van te maken. Mijn exemplaar van het boek groeide uit tot ééntje vol codetaal. Momenteel is het niet haalbaar om dit boek nog aan iemand uit te lenen om te lezen. Niemand zou het nog begrijpen (lacht). Aan dit project begin je met het maken van een samenvatting. Daarna is het als theatermaker vooral veel schrapwerk. Anders heb je een theaterstuk van bijna zeventien uren. En daar is niemand bij gebaat. Vergelijk het maar met het maken van een puzzel, waarbij uiteindelijk de essentie overblijft. Neem nu het muzikale kantje van BUZZ. In het boek is het gebruik van de stem zodanig mooi omschreven dat ik ervan overtuigd was dat het onmogelijk was om te zingen op het podium. En toch … is het gelukt. Daarnaast heb ik getwijfeld of ik als vrouw het hoofdpersonage Mathias zou spelen. Ik twijfelde eraan of het publiek van mij zou aanvaarden dat ik als extraverte vrouw een introverte man zou spelen. Maar ik heb me daarin vergist. Tot nu toe heeft niemand daar een probleem over gemaakt. Je mag gerust weten dat ik zelfs overwogen heb om de seksen om te draaien.”
Buzz Aldrin
De naam Buzz Aldrin staat dan wel in de titel. Een verwijzing naar de astronaut is ver te zoeken. “Centraal in het verhaal BUZZ staat vooral de zoektocht van het hoofdpersonage Mathias. De figuur Buzz Aldrin is veeleer een metafoor. Hij probeert te verstaan wie hij is en hoe hij moet leven. Hij is een jong iemand, die heel fragiel is en een grote innerlijke leefwereld heeft. Hij hoeft geen leven in de spotlights te hebben. Zo kan hij bijvoorbeeld heel goed zingen, maar wil hij dat niet doen. Het centrale thema in dit verhaal is veeleer: ‘Wat wil een mens van de wereld en waarom moet je van de daken schreeuwen als je iets kan’. Het grote probleem van Mathias is dat hij zodanig teruggetrokken leeft dat niemand hem nog ziet. Hij heeft ook weinig vrienden in zijn leven. Ook op liefdesvlakken loopt het niet hoe hij het graag zou hebben. Zelfs als hij verliefd wordt, ziet zij hem niet staan. Zijn levenswijze vind ik wel mooi omdat er een uitvergrote vorm van gevoeligheid in zit, die ergens in mij verscholen zit. Ik maakte ooit de keuze om actrice te worden. Eigen aan mijn job is dat ik hierbij soms in de spotlights sta. Soms haat ik het en soms is het de max. Iedereen, die deze job uitoefent, kent dit gevoel. Vaak is dit een pittig gevecht met jezelf. Je hebt alleen veel geleerd wanneer je beseft dat de essentie van je job is dat je verhalen mag vertellen naar de wereld toe. ‘Buzz Aldrin, waar ben je gebleven?’ verdient gewoon om verteld te worden. Net dan kost het me een pak minder moeite om hiervoor in de schijnwerpers te staan. Ik wil het heel graag en ik beschouw het ook als heel waardevol. Net omdat ik het zo graag wil, geef het mij een extra kracht of moet ik zeggen BUZZ?”
Nick Cave
Muziek heeft een belangrijke rol in het verhaal BUZZ. “In het boek zingt Mathias een paar keer”, vertelt Charlotte. “De twee belangrijkste keren zijn als puber omdat hij de aandacht van zijn geliefde probeert te trekken. En dit met de attitude van: ‘Kijk, hier ben ik’. Op het einde van het verhaal zingt hij nog een keertje. Alleen worden de liedjes niet benoemd in het boek. Er wordt alleen gezegd dat hij 17 is in 1986. Op het einde van BUZZ is hij ongeveer 13 jaar ouder. Ik startte toen een zoektocht naar de populairste liedjes van de jaren 1986 en 1999. In 1986 kwam ik terecht bij het themalied van Top Gun. Gewoonweg omdat het een liedje is dat tekstueel heel herkenbaar is in het verhaal. Toen ik aan het snuisteren was in het lijstje van 1999 stootte ik op Into My Arms van Nick Cave. Nooit eerder was de keuze zo snel gemaakt. Into My Arms is een liedje, dat alle emoties overstijgt. Ooit zong ik het zelfs tijdens de huwelijksmis van mijn broer. Toen ik dit nummer in het lijstje zag staan, sprong ik een gat in de lucht. Wat mij betreft, mag je dit liedje zelfs op mijn begrafenis spelen. Ik wou in BUZZ zowel tekst als muziek met elkaar laten verweven. Muziek en zang kunnen heel versterkend werken voor het gesproken woord op het toneel. Geloof me… Het is niet altijd evident om daar je eigen touch aan te geven. In mijn professionele loopbaan ondernam ik al veel pogingen in deze richting. Maar toch… blijf ik op BUZZ heel fier. Het is veruit het meeste intensieve project waaraan ik ooit heb gewerkt.”
Keuzes
Kiezen is nooit verliezen. Het is een les, die je heel snel leert wanneer je met Charlotte Vandermeersch praat. “Het is een gigantisch groot cadeau om werkmateriaal in deze vorm te krijgen”, glimlacht Charlotte. Het boek van Johan Harstad is een pareltje. Ik kreeg vorig jaar de kans om hem te interviewen. Hij fluisterde me toe dat ik mocht doen wat ik er mee wou doen. Ik had toen een heel intens gesprek met hem over dit boek. Harstad is geen man, die aan smalltalk doet. Wanneer hij voelde dat ik over het inhoudelijke wou praten, ging het gesprek vanzelf los. Toen merkte ik dat wanneer gevoelsmatig alles oké zit, de rest op zijn plaats valt. Ik zie dat ook bij mijn lief, wanneer hij aan de voorbereidingen op zijn films bezig is. Vaak is hij tot drie jaar lang bezig met een project. Daar hoort een zoektocht bij naar een bepaald gevoel dat hij wil vertellen in een film. Eén van zijn belangrijkste wensen is dat het thema hem raakt. Wanneer hij dat gevoel te pakken heeft, volgen er nog duizend keuzes. Daarover kan hij achteraf nog heel onzeker zijn. Dat eerste gevoel blijft nog altijd het belangrijkste. Voor de rest van mijn dagen blijft deze les me bij. Dankzij mijn lief…”
Binnenkort mag het dan wel de beurt zijn aan de Rode Duivels om Rusland onveilig te maken. Nu is het volop de beurt aan drie actrices om zich onder te dompelen in een Russisch bad.
Van 16 tot 30 mei 2018 reizen Sien Eggers, Sofie Palmers en Jessa Wildemeersch naar St. Petersburg en Moskou. Tijdens deze reis werken de actrices aan de creatie van hun nieuwe theatertekst Looking for Versjinin (werktitel) die volgend seizoen op 22 februari 2019 in première gaat bij ARSENAAL/LAZARUS. Voor Looking for Versjinin (werktitel) kregen Sien, Jessa en Sofie een schrijfbeurs van Passa Porta en Het Vlaams Fonds voor de Letteren. Tijdens hun internationale residentie laten ze zich inspireren door Tsjechovs Drie Zusters en Rusland vandaag. In tegenstelling tot de zusters echter, dromend en berustend, nemen deze drie actrices het heft in handen. Ze trekken hun warmste jas aan en doen wat de Drie Zusters nooit deden, ze gaan naar Moskou. Want is het niet hoog tijd om de wereld in te gaan? Bij hun terugkomst uit Rusland gaan de actrices gedurende een maand aan het schrijven in een residentie van Leuven Leest. Je kan de reis van Sien, Sofie en Jessa naar Rusland en hun schrijfresidentie in Leuven op de voet volgen via deze link: https://www.facebook.com/Looking-For-1598264380295036/